Akeh pitiduh lan piwulang,menawa tapa-brata, tarak, utawa jinising laku tirakat liya, kuwi becik kanggo manungsa. Kabeh agama, kabeh kapitayan lan kabeh budhaya tansah ana wulangan bab tirakat.
Tirakat mono ngemu teges, supaya bisa ngendhaleni nepsu, nyancang krodhane karsa kang makantar-kantar. Karep, karsa, nepsu mono yen ora dikendhaleni bisa marakake blai. Tirakat uga minangka cara kanggo nggladhi dhiri, kanggo nglambari ati. Wani rekasa, kanggo nggayuh kasantosan ing tembe mburine.
Yen nepsu ora dikendhaleni, urip bakal ora tentrem, sarwa was-was lan ora jenjem. Nepsu bisa ngaling-alingi dalane urip. Pepeteng kuwi padhang kang kalingan barang. Banyu buthek kuwi banyu bening kang kacampuran reregedan. Nepsu kang ora dikendhaleni kuwi kaya wuwuhan kang ngregedi banyu, kaya barang kang ngaling-alingi pepadhang.
Tirakat kuwi kuwi ngelmu kanggo mbadhar dan ndadar pribadhi. Saya dhuwur kang dijangka, saya angel ngelmu tirakate. Saya gedhe kang digegadhang, saya angel lan dawa laku tirakate. Wani njangka, wani njangkah. Dawa jangkane, dawa dalane lan akeh jangkahe.
Nanging wus akeh pawongan kang ngerti menawa tapa utawa tirakat kang paling angel kuwi sing dijenengi tapa ngrame. Tegese, urip bebarengan karo uwong akeh. Nemoni kasunyatan lan darmaning urip. Mbok menawa bae banjur ana pitakon: kok bisa kaya mangkono?
Jer sing jenenge tirakat mono nggladhi dhiri, yen wus digladhi ya banjur kudu katindakake. Lan kuwi kabeh kanggo sangu nglakoni bebrayan agung. Kasil lan orane tirakate manungsa, isa kadulu saka tingkah-polahe ing bebrayan. Mula yen ana pawongan kang sekti, ora tedhas tapak palune pandhe sisaning gurenda, amarga tapa-brata, ora ateges banjur mesthi dadi manungsa pinunjul. Lamun kabeh mau malah marahi nebah dhadha, adigang adigung lan adiguna. Degsiya marang sapadha-padha. Mentala marang titah kang luwih rekasa. Tirakat kang kaya mangkono kuwi mung entuk sektine ora entuk ajine. Wus rekasa malah nemahi nistha.
Tapa ngrame mono kaya wong kang amek klapa. Wus rekasa menek wite, nggopek klapane, mbuwang sepete, lan mbukak bathoke. Ngerti saripati tirakate. Saengga ngerti menawa wus mecaki dalane tirakat, bakale njur dadi manungsa lumrah. Yen kena gaman kelaran, yen kena tinju tatu, yen kena mawa lara. Saripatine tapa ngrame kuwi: tresna. Kabeh samubarang lan laku katindakake karana tresna mring Gusti lan Gesang.
Tapa ngrame, jinising tapa kang kayane gampang nanging paling rekasa lakune. Akeh pepalange nanging murwat ajine.
Sumangga.